De afgelopen weken was het topic “Koppen in het (jeugd)voetbal” meermaals in de media. Meer bepaald de gevolgen van koppen tijdens de voetbalcarrière op de diagnose van dementie en Alzheimer op latere leeftijd.
In navolging van enkele buitenlandse voetbalbonden, kwam Voetbal Vlaanderen vorige week ook naar buiten met een algemeen verbod op koppen tot en met de U9 vanaf volgend seizoen.
Hoewel het voor veel spelers (hopelijk) een ver-van-mijn-bed verhaal lijkt, zeker op jonge leeftijd, hoeven we binnen onze club niet ver te zoeken naar een link tussen koppen en hersenschade op latere leeftijd.
Pano – VRT Canvas
Mark Talbut — huidig sportief verantwoordelijke bij KCVV Elewijt – verloor zijn vader John in 2020 aan de gevolgen van Alzheimer. Net als een opvallend aantal generatiegenoten — ex-profvoetballers die allen kopbalsterk waren — wordt de diagnose van Alzheimer en dementie gelinkt aan de veelvuldige impact van koppen.
In het kader van onderzoek rond dit thema en de aankondiging van Voetbal Vlaanderen om koppen te verbieden tot de U9 kwam een ploeg van het VRT-programma Pano langs in onze kantine voor een getuigenis van Mark.
Verder komen ook enkele ex-ploeggenoten van Mark en John aan het woord en wordt er dieper ingegaan op de onderzoeken in binnen- en buitenland die gedaan worden naar de gevolgen van koppen.
De volledige reportage van Pano is te bekijken via VRT MAX: https://www.vrt.be/vrtmax/a-z/pano/2024/pano-s2024a5/
Voetbal Vlaanderen
Eerder deze week kondigde Voetbal Vlaanderen 11 aandachtspunten/wijzigingen aan voor het competitievoetbal vanaf seizoen 2024-2025. Het meest opvallende hierin was het totale verbod op koppen voor alle jeugdspelers tot en met de U9-ploeg, en de aandacht op technisch correct leren koppen vanaf latere leeftijden.
Enkele quotes met meer context over de invoering van deze regel en het hoe en waarom van de site van Voetbal Vlaanderen:
Iedere voetballiefhebber kan zich wel een belangrijk kopbaldoelpunt voor de geest halen. Een goed uitgevoerde kopbal kan het verschil maken tussen winst en verlies. Maar ook verdedigend is het koppen een belangrijk wapen.
De regels van het voetbalspel worden bepaald door IFAB en FIFA. Voetbal Vlaanderen (en alle andere voetbalfederaties) volgen deze regels. Daarom is het belangrijk dat het koppen op een juiste manier aangeleerd wordt. Op deze manier leren jeugdspelers technisch goed koppen en kunnen ze later hopelijk het verschil maken met een goed uitgevoerde kopbal. Daarenboven is de impact op het hoofd veel groter wanneer er technisch niet goed gekopt wordt.
Ook al komt het koppen zelden voor in wedstrijden tem U9, er kan via de uittrap van de keeper, via een corner of een voorzet soms wel een kopsituatie ontstaan. Omdat het spelen van de bal met het voorhoofd bij 8-jarigen een zeer moeilijke techniek is, raakt het kind de bal meestal verkeerd en kan dit een impact hebben op de nog sterk te ontwikkelen hersenen. Bovendien heeft het verkeerd raken van de bal met het hoofd een onprettig gevoel voor het kind, waardoor er op latere leeftijd een aversie t.a.v. het koppen kan ontstaan.
Vaak denken niet gekwalificeerde jeugdtrainers dat het jeugdvoetbal een kopie is van het volwassen voetbal. Hierdoor zien we soms kopbaloefeningen op training. Door het resoluut verbieden van het koppen in wedstrijden tem U9, verwachten we dat jeugdtrainers ook tijdens trainingen bij deze leeftijden geen kopbaloefeningen meer geven.
Vanaf U10 is er in ons opleidingsplan ruimte voor de halfhoge bal en kan het technisch juist koppen aangeleerd worden. We vragen dus aan de jeugdcoaches (via onze opleidingen en formafoots) om het koppen aan te leren tijdens de gouden leeftijd (namelijk tussen U10 en U14), zodat kinderen op een technisch correcte manier leren koppen. We raden aan om dit eerst in geïsoleerde situaties zonder tegenstander in te oefenen met een zachte en lichtere bal.
Berichtgeving rond koppen tot en met U9: https://www.voetbalvlaanderen.be/nieuws/koppen-wordt-verboden-tot-en-met-u9
Hoewel uit deze verwoording de nieuwe reglementswijziging ogenschijnlijk meer ingevoerd wordt om het koppen op latere leeftijd technisch juister aan te leren, meer dan omwille van de impact en de gevolgen, kunnen we dit alleen maar aanmoedigen.
Om het met de woorden van Diane Vandeweyer – weduwe van Staf Vanhoudt – te zeggen: alles is vervangbaar, behalve de hersenen.
Afbeelding is een beeld uit de Pano reportage. Rechten behoren toe aan VRT.